3.4 Derde geloofsgesprek

DE UITDAGING
Deel 3. Over Paulus
Thema: GELOOFSTROUW

Geloofsgesprek

Hierbij worden suggesties aangeboden om in de kring te komen tot een gesprek naar aanleiding van de stellingen 5, 6 en 7 van het project ‘De Uitdaging’. Het zijn slechts suggesties. Want de kring is bedoeld voor een geloofsgesprek: we meten elkaar niet met de maat van het gelijk, we luisteren naar elkaars motieven. Daarbij is voor iedereen plek. Over de te gebruiken methoden worden bij deze suggesties nauwelijks aanwijzingen gegeven. Ieder kiest zijn eigen methode: associatief gesprek, wandgesprek, gesprek aan de hand van afbeeldingen of welke andere manier van werken dan ook.

Inleiding

Van de Tien Stellingen die samen ‘De Uitdaging’ vormen gaan de stellingen 5, 6 en 7 over Paulus. In heel dit project proberen we te ontdekken wat wij, de christelijke gesprekspartners, in de dialoog met joden hebben geleerd en wat dat voor ons christelijk geloof zou kunnen betekenen. In een eerste ontmoeting rond stelling 1 van ‘De Uitdaging’ is gesproken over de relaties tussen de godsdiensten en over de bijzondere dialoog van christenen en joden. In de drie volgende stellingen van ‘De Uitdaging’ ging het over Jezus. Nu is de apostel Paulus onderwerp van ons gesprek. De stellingen 5, 6 en 7 bieden opnieuw veel materiaal. Al die informatie speelt voor sommige gespreksdeelnemers een rol. Voor anderen minder of in het geheel niet. Maar allen worden uitgenodigd voor het gesprek rond het thema: Geloofstrouw. Met dat onderwerp zetten we ons gesprek voort in deze derde bijeenkomst.

Verkenning van het thema

De bijeenkomst zou kunnen beginnen met een stille inventarisatie. De deelnemers schrijven hun associaties op twee flap-overs. Op de ene flap-over staat: JEZUS. Op de andere: PAULUS. Alvorens het gesprek plenair wordt, kan worden gereageerd op wat opgeschreven is.

De gespreksleider kan vervolgens de onderstaande vragen gebruiken om het gesprek voort te zetten. Dat zal rond het thema ‘geloofstrouw’ misschien het meest over Paulus gaan.

  • Wat is het eerste woord dat u te binnen schiet wanneer de naam Paulus wordt genoemd?
    • Waar komt uw eerste associatie vandaan?
    • Is die beleving negatief of positief of eigenlijk niks?
    • Wat is uw motivatie om deel te nemen aan een gesprek over Paulus?
  • Hoe ziet u de relatie tussen Jezus en Paulus?
    • Ziet u overeenkomsten tussen de boodschap die zij brachten? Zo ja, welke?
    • Of zijn het vooral verschillen die u zijn opgevallen? Waarin zijn beiden verschillend?
  • Is de figuur van Paulus belangrijk (geweest) voor uw geloof?

Video

Voor de vier geloofsgesprekken van het project ‘De Uitdaging’ zijn video’s beschikbaar. Deze video’s kunnen dienen als inleiding op het gesprek. De derde video heeft als thema ‘Geloofstrouw’. Vier gasten verlenen hun medewerking: ds. Alice van Halsema, predikant in Geldermalsen; ds. Koos Snaterse, predikant in Hoogeveen; dhr. Bert Oude Engberink, voorganger van de Joodse Gemeente Twente en dr. Peter Tomson, emeritus-hoogleraar Nieuwe Testament en Judaïstiek en theologisch adviseur van dit project ‘De Uitdaging’. Klik hier op de videolink naar YouTube voor bijvoorbeeld full screen weergave. Klik op het beeld hier onder om op deze website te blijven.

Een gesprek over de inhoud van de video kan dienen als overgang naar de volgende onderdelen die worden voorgesteld voor dit geloofsgesprek.

Geloofstrouw

In 2017 verscheen het boekje “Een Jood, geraakt door Jezus, Paulus radicaal opnieuw.” (Boekencentrum, Utrecht). Leden van de Protestantse Raad voor Kerk en Israël nemen de hernieuwde kijk op Paulus onder de loep. Eindredacteur dr. Eeuwout Klootwijk (Van der Linden) onderscheidt in het hoofdstuk “Geloofstrouw van Abraham en Jezus” vier benaderingen van de rechtvaardiging door het geloof.

  • Geloof als vertrouwen: “Diegene is rechtvaardig, die trouw is aan het verbond, die trouw is in het doen van de geboden”. Zo zal de rechtvaardige door zijn/haar geloofstrouw leven.
  • Eensgezindheid in diversiteit. Mannen en vrouwen, slaven en vrijen, joden en niet-joden zijn door hun geloofstrouw in Christus één. Allen vallen onder de macht van de zonde maar staan nu in een rechte verhouding tot God.
  • In benaderingen a. en b. gaat het om de geloofstrouw van de gelovigen. In de excurs bij dit geloofsgesprek (zie beneden) gaat het om de letterlijke vertaling van Romeinen 3: 22. Dan komen mensen recht voor God te staan dankzij de geloofstrouw van Christus. Bespreek in het kort de in de excurs gegeven vertalingen.
  • Rechtvaardiging als vergeving. Deze benadering ligt in het verlengde van wat in de stellingen 2, 3 en 4 van dit project “De Uitdaging” aan de orde kwam. Een mens komt recht voor God te staan door de vergeving die hij/zij ontvangt. Om daarna in geloofstrouw de God van Israël te volgen.

De hier gegeven samenvatting van zoveel gezichtspunten maakt het niet altijd gemakkelijk om de stap naar ons leven nu te maken. Om maar één voorbeeld te noemen: hoe leef je vanuit de vergeving terwijl de wereld in brand staat?

Daarom deze vraag tot slot: – misschien na een korte tijd van stille overweging –

Wat betekent het voor u om het vertrouwen van uw geloof te stellen op de God van Israël?

 

EXCURS BIJ HET DERDE GELOOFSGESPREK

Rechtvaardiging door het geloof

In de kerken van de Reformatie zijn de woorden ‘sola fide’ van groot belang. Door geloof alleen, zo luidde de leus. Dit eerste ‘sola’ werd overigens gevolgd door twee andere: sola gratia’ en ‘sola scriptura’. Dat is: ‘alleen door genade’ en ‘alleen door de Schrift’. Daarmee trok de Reformatie grenzen om de reformatorische identiteit te definiëren in de geestelijke strijd met de rooms-katholieke kerk van de 16e eeuw. Sterker dan andere stromingen beschouwde de Reformatie daardoor de Thora als een genadeloze wet. Het probleem zitém dus in de wet en het wetticisme. Bij Paulus lag dat anders. Voor hem is de Thora heilig en goed. Zijn grote probleem is niet de wet maar de zonde van ieder mens.
Het is moeilijk om zo’n sterke traditie, samengevat in de woorden ‘rechtvaardiging door geloof’ vanuit een andere invalshoek te benaderen. Misschien is het mogelijk om in de kring Romeinen 3: 21-26 te lezen en te concentreren op de beide eerste verzen. Leg daarbij de vertaling van de Naardense Bijbel naast de Nieuwe Bijbelvertaling.

Nieuwe Bijbelvertaling

21. Gods gerechtigheid, waarvan de Wet en de Profeten al getuigen, wordt nu ook buiten de wet zichtbaar:

22. God schenkt vrijspraak aan allen die in Jezus Christus geloven.

Naardense Bijbel

21. Maar nu is buiten een wet om
rechtvaardiging door God geopenbaard, betuigd door
de Wet en de profeten,

22. rechtvaardiging van Godswege door het geloof van Christus,
voor allen die geloven.

Vragen voor het gesprek kunnen zijn:

  • Wat zijn de overeenkomsten en wat zijn de verschillen tussen deze vertalingen?
  • Wat vindt u van de letterlijke vertaling van vers 22 die we in de Naardense Bijbel vinden: dat God rechtvaardigt door het geloof van Jezus? Het zou dan niet gaan om het geloof ín Christus maar om het geloof ván Christus.
  • Is het mogelijk om – in het spoor van die letterlijke vertaling – Christus te zien als de Rechtvaardige bij uitstek omdat Hij zijn geloofsvertrouwen alleen op de God van Israël stelde? En dat anderen mogen delen in Christus ”verdienste” wanneer ook zij hun geloofstrouw aan de God van Israël geven?
  • Vraag: welke benadering(-en) van het begrip ‘rechtvaardiging door het geloof’ past het meest bij uw geloof?

Feedback

Uw reacties worden op prijs gesteld via info@joods-christelijke-dialoog.nl.

3.1 Stelling 53.2 Stelling 63.3 Stelling 73.4 Derde geloofsgesprek